Το post αυτό είναι συνέχεια του “καψούρης με μία ιδέα” (όπου αναφέρθηκα στη διερεύνηση των πιθανοτήτων επιτυχίας μετατροπής μιας ιδέας σε βιώσιμη επιχείρηση) και παραθέτει έναν οδηγό 5 βημάτων για όσους σκοπεύουν να αναζητήσουν κεφάλαια από business angels, incubators ή venture capital funds.
Η διαδικασία άντλησης κεφαλαίων (fundraising) αποτελεί μία διαρκή και χρονοβόρο διαδικασία, που δύσκολα μπορεί να μπει σε καλούπια, κυρίως λόγω της μοναδικότητας του κάθε εγχειρήματος. Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλά κοινά σημεία, τα οποία αν κατανοήσει και ακολουθήσει μία startup, θα ισχυροποιήσει τη θέση της κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Και αν αυτό δεν είναι εφικτό, τουλάχιστον θα γίνει γρήγορα αντιληπτό το γιατί δεν προχωράει. Ο παρακάτω πίνακας επιχειρεί να θέσει ένα πλαίσιο και να βοηθήσει την κατηγοριοποίηση της ωριμότητας μίας startup να αντλήσει κεφάλαια στο στάδιο που βρίσκεται (ή πλησιάζει στο προσεχές μέλλον).
Στάδιο | Ζητούμενα κεφάλαια | Check list | Χρόνος ωρίμανσης για το “κλείσιμο” του γύρου από την έναρξη του εγχειρήματος |
pre seed | €30.000 – €100.000 | ικανή ιδρυτική ομάδα | 3 – 6 μήνες |
alpha ή beta version της υπηρεσίας/προϊόντος | |||
feedback από δυνητικούς χρήστες/πελάτες | |||
seed | < €1.000.000 | υπαρκτή υπηρεσία/προϊόν | 6-12 μήνες |
αρχικά έσοδα | |||
ξεκάθαρα KPIs | |||
series A | €1.000.000 + | έσοδα €15.000+/μήνα | 16 – 24 μήνες |
ή/και 10%+ ΜοΜ αύξηση των χρηστών | |||
ξεκάθαρο πλάνο για scale του business |
Η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει πως οι ομάδες που πληρούν/πετυχαίνουν όσα αναφέρει η μεσαία στήλη, ολοκληρώνουν με μεγαλύτερη άνεση τον αντίστοιχο γύρο χρηματοδότησης (αριστερή στήλη), ενώ δεν αποκλείεται με ένα ξεκάθαρο πλάνο για το πώς θα επιτύχουν τα επόμενα βήματα, να καταφέρουν να αντλήσουν περισσότερα κεφάλαια. Από τη δημιουργία των JEREMIE Funds και μετά, υπάρχουν παραδείγματα χρηματοδότησης και στα τρία στάδια, με το pre-seed να είναι μέχρι στιγμής το επικρατέστερο.
1. Επιλογή στρατηγικής
Θα πρέπει να γνωρίζετε ό,τι χρειάζεται για την άντληση κεφαλαίων, δηλαδή ποιες είναι οι διαθέσιμες επιλογές χρηματοδότησης και ποιες από αυτές ενδέχεται να ενδιαφέρονται για τον τομέα σας και το στάδιο που θα βρίσκεστε σε τρεις με έξι μήνες από σήμερα. (Spoiler alert 1: 99% των startups δεν εξασφαλίζει κεφάλαια σε λιγότερο χρόνο). Αν όντως χρειάζεστε επένδυση από Venture Capital Funds θα πρέπει πρώτα να κατανοήσετε τον τρόπο που σκέφτονται οι διαχειριστές (GPs) αυτών και να σιγουρευτείτε ότι τους ταιριάζει το εγχείρημά σας.
2. Σύνθεση μίας ολοκληρωμένης εικόνας
Τα χρήματα είναι ένας από τους απαραίτητους πόρους για να εκπληρώσετε τους στόχους σας (spoiler alert 2: υπάρχουν πάρα πολλές περίοδοι όπου δεν είναι ο σημαντικότερος πόρος). Εσείς πρέπει να «ζωγραφίσετε» τη συνολική εικόνα του μέλλοντος (πού θα βρίσκεται η εταιρεία σε πέντε χρόνια από τώρα) και να την «διασπάσετε» σε κομμάτια, τα οποία όταν ενωθούν θα δημιουργήσουν μία ξεκάθαρη εικόνα (όπως στα παζλ).
Είναι πολύ λογικό στην αρχή να λείπουν μερικά κομμάτια. ‘Ετσι θα καταλάβετε τί λείπει και στην πορεία θα το αναζητήσετε. Όσα λιγότερα τα κενά, τόσες περισσότερες οι πιθανότητες να ενδιαφερθεί ένας επενδυτής.
Σε αντίθεση βέβαια με τα παζλ, η μετατροπή μίας ιδέας σε βιώσιμη επιχείρηση εξελίσσεται και τροποποιείται αρκετές φορές στο πέρασμα του χρόνου. Ένας επενδυτής που δεν ενδιαφέρεται τώρα, μπορεί να ενδιαφερθεί στο μέλλον.
3. Δημιουργία πληροφορίας
Ετοιμάστε ένα προσγειωμένο, αλλά ταυτόχρονα φιλόδοξο πλάνο για την εξέλιξη του προϊόντος/υπηρεσίας, της ομάδας και των πωλήσεων σας. Υπάρχουν πολλές πηγές για το πώς μπορείτε να το κάνετε στο διαδίκτυο. Προτείνω να έχετε έτοιμες δύο παρουσιάσεις, ένα spreadsheet, μία διοικητική σύνοψη (executive summary) και ένα demo της υπηρεσίας/προϊόντος σας (ακόμα και σε mock up αν είστε σε αρχικό στάδιο).
Η πρώτη παρουσίαση (pdf) θα πρέπει να είναι σύντομη, περιεκτική και «γαργαλιστική» με στόχο να σας κλείσει ένα ραντεβού με ενδιαφερόμενους επενδυτές ή/και advisors. (Spoiler alert 3: είναι η πρώτη και ίσως η μόνη επαφή που θα έχετε μαζί τους, οπότε ένα ppt template με πολύ κείμενο δεν είναι ό,τι καλύτερο ως εικόνα. Ζητήστε από έναν γραφίστα να σας την ετοιμάσει). Η δεύτερη παρουσίαση είναι για τη συνάντηση μαζί τους και θα πρέπει να περιέχει τα βασικά σημεία της πρώτης, με περισσότερο ευαίσθητη πληροφορία (KPIs, CAC, LTV, μέχρι τώρα πορεία και μελλοντικές προβλέψεις). Υπάρχουν πολλά παραδείγματα και γι’ αυτό το θέμα στο διαδίκτυο.
Πρόσφατα, φίλοι έγραψαν σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας και παρουσίασης χρηματοοικονομικών προβλέψεων σε αρχικό στάδιο. Είναι το σημείο που δυσκολεύει τους περισσότερους non-business founders, όμως δεν θα πρέπει να σας ανησυχεί. Ο σκοπός του spreadsheet είναι να εξηγήσει τις βασικές παραδοχές του επιχειρηματικού σας πλάνου και να επιτρέψει τον εύκολο πειραματισμό με πιθανά σενάρια (π.χ. αν προσλάβω άλλα δύο άτομα το τρίτο εξάμηνο, πώς μεταβάλλεται το burn rate; αν αυξήσω το paid advertising πώς αυξάνονται οι πωλήσεις; κ.ο.κ.). Δοκιμάστε ένα google doc spreadsheet στο οποίο θα μπορείτε να δίνετε πρόσβαση (view only) σε όποιον επιθυμείτε, αντί να στέλνετε αρχεία excel δεξιά και αριστερά.
Η διοικητική σύνοψη αποτελεί ένα δισέλιδο το οποίο περιέχει μία παράγραφο περίπου από όλα τα βασικά σημεία που αναλύονται σε ένα business plan δηλαδή: όραμα, ομάδα, υπηρεσία/προϊόν, αγορά, ανταγωνισμός, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, χρηματοοικονομικές προβλέψεις και ανάγκη κεφαλαίων/χρήση αυτών (Spoiler alert 4: Κανείς δεν θα σας την ζητήσει, αλλά η δημιουργία της σας επιτρέπει να απαντάτε γρήγορα και εύκολα σε κάποιες standard ερωτήσεις κατά τη διάρκεια 1-1 συζητήσεων ή δημοσιών παρουσιάσεων, ενώ θα έχετε έτοιμα κείμενα που συνήθως ζητούν σε αιτήσεις για διαγωνισμούς ή/και εισαγωγή accelerators, συνεντεύξεις με δημοσιογράφους κτλ).
Τέλος, η ύπαρξη τουλάχιστον demo είναι πάρα πολύ σημαντική, καθώς αποδεικνύει την ικανότητα της ομάδας να παράξει τα όσα περιγράφει στα παραπάνω αρχεία και επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να αντιληφθούν καλύτερα το προϊόν/υπηρεσία. Είναι σημαντικό να επικαιροποιούνται και να εμπλουτίζονται όλα τα παραπάνω με όποια νέα πληροφορία προκύπτει τόσο από την εξέλιξή σας όσο και από το feedback που θα λάβετε στις διάφορες συναντήσεις σας.
4. Δικτύωση
Συμπληρώστε μία λίστα με όσους επενδύουν στο στάδιο που βρίσκεστε και τον τομέα σας, καθώς επίσης και όσους θα ενδιαφέρονται για το επόμενο στάδιο. Όλα τα VC Funds εξηγούν στις ιστοσελίδες τους την επενδυτική τους πολιτική, τι αναζητούν, ποιοι είναι οι General Partners (GPs) και ποιες είναι οι εταιρείες του portfolio τους. Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρουν ακόμα και ποιος GP εποπτεύει ποια εταιρεία από το portfolio τους. Το μόνο που μένει είναι να τους γνωρίσετε. Μέρος της δουλειάς τους είναι το scouting, άρα πάντα έχουν διαθέσιμο χρόνο για τη γνωριμία νέων ομάδων.
Η καλύτερη μέθοδος είναι η σύσταση από κάποιον που εμπιστεύονται, όμως δεν είναι και η μόνη. Αν δηλαδή πιστεύετε πως το Openfund σας ταιριάζει, φροντίστε να πάτε σε μερικά Open Coffee της Αθήνας όπου συνήθως δύο από τους partners είναι εκεί. Αν πάλι θέλετε να πάτε σε έναν accelerator όπως το Seedcamp φροντίστε να ενημερωθείτε για τα open office hours και τα mini seedcamps που διοργανώνουν οι ίδιοι ανά την Ευρώπη. Πηγαίνετε σε κάποιο από τα πιο «κλειστά» και περιφερειακά startup events και competitions όπως το Pirate Summit. Το 70% (ίσως και παραπάνω) των ενεργών σοβαρών VC της Αγγλίας και της Γερμανίας (και διάφοροι λιγότερο σοβαροί) πηγαίνουν σε αυτά! Ο κλειστός χαρακτήρας του pirate summit (500 άτομα) και η χαλαρή ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι πολύ πιθανό να σε φέρει στο σημείο που θα πίνεις μπύρες με τον μελλοντικό σου επενδυτή.
Προσοχή δεν είσαι εκεί για να ζητήσεις χρήματα από κανέναν. Στόχος είναι να μπεις στο ραντάρ τους, να ζητήσεις feedback και να έχεις ένα σημείο αναφοράς σε μελλοντική σας επικοινωνία. (spoiler alert 5: Ζητώντας feedback θα πάρεις χρήματα και το αντίστροφο. Πρόσεχε τι ζητάς 😉 ).
5. Χτίσιμο της σχέσης
Όπως περιγράφω παραπάνω, στόχος της δικτύωσης είναι να ξεκινήσει μία πρώτη κουβέντα. Ζητώντας feedback, κυρίως από επενδυτές επόμενου σταδίου, χτίζεται μία σχέση με ανθρώπους οι οποίοι, εφόσον το πιστέψουν, μπορεί να κάνουν συστάσεις σε επενδυτές αρχικού σταδίου ή ακόμα και να επενδύσουν οι ίδιοι λίγο αργότερα.
Για να γίνει αυτό, θα πρέπει κατά καιρούς να μαθαίνουν νέα σας. Σκεφτείτε τα ορόσημα που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί τους. Product launch, αρχικά έσοδα, νέα βασικά features, σημαντικό pivot, traction κ.ο.κ. Το να μαθαίνουν νέα σας δείχνει ότι κινείστε, πετυχαίνετε στόχους (άλλωστε εσείς τους είχατε περιγράψει όταν είχατε πρωτογνωριστεί) και τους βοηθά να μαθαίνουν insight information για τομείς που τους ενδιαφέρουν (και εσείς τους εκπαιδεύετε). Θα εκπλαγείτε μετά από λίγο καιρό βλέποντας ανθρώπους που ελάχιστα γνώριζαν για ό,τι κάνετε, να γίνονται θερμοί υποστηρικτές σας.
Δεδομένου ότι οι μικροί γύροι έχουν έναν ορίζοντα 6-12 μηνών, ενώ οι μεγαλύτεροι 16-18 μηνών, η παραπάνω διαδικασία δεν ολοκληρώνεται ποτέ, καθώς έξι μήνες το αργότερο πριν το τέλος των χρημάτων αρχίζει εκ νέου. Αφιερώστε το χρόνο και τους πόρους που απαιτούνται και απολαύστε τη διαδρομή. Θα είναι στρωμένη από πολλά “όχι”, αλλά ένα “ναι” είναι που θα κάνει τη διαφορά…
Απορίες; Αφήστε ένα σχόλιο παρακάτω.